هادى امت

دهـمـیـن پـیـشـواى شـیـعـیـان، حـضـرت امـام عـلى بـن مـحـمّد الهادى علیه السّلام  نیمه ذى الحجه در سال دویست و دوازده هجرى در حوالى مدینه چشم عالمیانه را به چهره ملکوتى خویش گشود. پدر بزرگوارش ، حضرت امام جواد 7 - آیت خداوند در زمین و مادرش حضرت ثمانه مغربیه (که به سیده شهرت دارد) است . نام حضرتش على است که رمز آسمانى عروج انسان است و میراث خاندان عصمت . ناصح ، نقى ، هادى ، فقیه ، عالم ، شهید و خالص از القاب حضرت است که هر یک برخاسته از منش و شخصیت گرانقدر و روحانى اوست . دوران امامت آن حضرت از سال 220 هجرى - سال شهادت پدر بزرگوارش ، امام جواد 7 - تا سال 254 هجرى - تاریخ شهادت خود آن حضرت - به درازا کشید. 34 سال از عمر 52 ساله آن حضرت بر سه سکوى پاسدارى از حریم قرآن و رسالت و امامت گذشت . حضرتش ، همچون پدر، در خردسالى (به تقریب هشت سالگى ) به امامت رسید و اعجاز امامت دیگر بار در چهره امامى دیگر تجلى کرد.
اگر چه ستمکاران ناباورانه در عهد امامت حضرت جواد علیه السلام به سختى از امامت و توانایى پیامبر گونه او در سن خردسالى شکست خورده و دچار گونه اى حیرت دیوانه وار گشته بودند، اما در عهد امامت حضرت هادى علیه السلام نیز، از خردسالى حضرتش بر نتابیدند و در پى برهم زدن و آشوبگرى در اندیشه شیعى بر اندند و دیگر بار حضرت را به آزمایشهاى علمى و فکرى آزمودند تا شاید رخنه اى در سد مستحکم امامت دراندازند، جنیدى نامى را بر حضرت گماردند تا او را در خردسالى مجاب کند. امام او سرگشته و حیران از جوشش چشمه هاى علم حضرت به شگفت در آمد و حلقه محبت و ولایت حضرت را در گوش کرد. مى گفت : نمى دانم خردسالى چنین که دیوارهاى مدینه او را در بر گرفته اند، اینهمه علم و معرفت را از کجا فرا چنگ آورده است !
عصر زندگى امام هادى علیه السلام ، عصرى پر تلاطم و آکنده از دشواریها و ستمگرى ها - براى شیعیان - بود.
آشفتگى سیاسى و اقتصادى و درهم پاشیدگى اوضاع اصلاح اجتماعى ، مجال را براى حاکمان ستمگر تنگ نمى کرد و آنان بر تعصب و تقویت پایه هاى جور و ستم مى افزودند
زمامداران خونخوار عباسى از هر فرصتى براى نابودى و از میان برداشتن - تنها مخالفان سر سخت خود، (شیعیان ) سود مى جستند.
این زمان ، حفظ تجمع شیعیان و استمرار بخشیدن به مقاومت و امر ارشاد سیاسى و اجتماعى ، رسالت خطیر و حساس امامت بود. دستگیرى و تعقیب بزرگان شیعه . همچون محمد بن صالح و محمد بن محمد الحسینى و... و نیز شهادت بسیارى از آنان همچون یحیى بن عمر و... و ایذاء و آزار شیعیان ، کار را بر آنان چنان دشوار ساخته بود که اگر نقش امامت حضرت در کار نبود، اثرى از شیعه بر جاى نمى ماند.
و روشن است که امام نیز از خطر توطئه و دسیسه هاى شوم جباران روزگار و خونخوارى همچون متوکل در امان نمى ماند. امام جماعت حرمین (مکه و مدینه ) از سوى دستگاه خلافت ، به متوکل عباسى نوشت که : اگر ترا به مکه و مدینه حاجتى هست ، على بن محمد (هادى ) را از این دیار بیرون بر که بیشتر این ناحیه را مطیع خود گردانیده است .
و این پس از سعایت مخالفان و دشمنان و تفتیس مکرر و چند باره خانه حضرت بود که هیچ به دست نیآورده بودند.
مسعودى آورده است که : در باب حضرت امام على النقى علیه السلام - نزد متوکل سعایت کردند و گفتند که در منزل ان جناب اسلحه بسیار و نامه هاى فراوان است که شیعیان او از قم براى او فرستاده اند و آن جناب عزم آن دارد که بر تو خروج کند... یحیى بن هر ثمه از فرماندهان ارتش متوکل مى گوید: سراى او را بازرسى کردم و در آن جز قرآن و کتب علمى چیزى نیافتم
تمام این جریانهاى اجتماعى ، عاقبت متوکل را مجبور کرد که امام را به سامرا، مقر حکومت خویش فرا بخواند تا حضرتش را در حیطه مراقبت و اطلاع خویش محصور کند.
و این بود که به قریب بیست سال از زندگى حضرت در سامرا و مقر حکومت عباسى گذشت . در تمام این دوره بیست ساله حضور جماعتى از بنى عباس - که تاریخ آن را یاد مى کند - نشانگر تلاش حکومت عباسى براى تنگ کردن مجال بر حضرت امام هادى علیه السلام است .
تاریخ صحنه هاى شگفت را از حضور امام در عرصه مقاومت و ظلم ستیزى در حافظه خود گنجانیده است . گاه حضرت را به اجبار به مجلس عیش متوکل وارد مى کنند و متوکل حضرتش را (نعوذ با لله ). به باده نوشى مى خواند و آن گاه که امامم خردمندانه اهانت او را پاسخ مى گوید از امام مى خواهد که دست کم شعرى بخواند و امام گرچه شاعر نیست ، اما دشمن را با تیر ابیاتى شگرف شگفت بر زمین عجز و ناتوانى مى دوزد:

با توا على قلل الا جبال تحرسهم
غلب الرجال فلم تنفعهم القلل
و استترلوا بعد عز من معاقلهم
و اتسکنوا حفرا یا بنسما نزلوا

... ستمگران بر قله کوههاى خانه ساختند ولى چه سود که کوهها نیز یارى شان نکردند...
آنگاه از فراز کوه ها به شیب گورها در افتادند... چه جایگاه پلیدى!

تربیت شاگردان و پرورش مردان سترگى که هر یک زمانه اى را متحیر مى سازند و دنیایى را مبهوت مى کنند از دیگر برکات فیض حضور حضرت است ، بزرگانى همچون حسین ابن سعید، ابو هاشم جعفرى ، عبد العظیم حسنى و ابن سیکت (شاعر شهید) از آبشخور روحانى فیض امام سیراب گشته اند.
سر آنجام ، جباران زمانه ، عظمت حضور امام را تاب نیاوردند و حماسه شهادت که میراث خاندان ولایت است ، دوباره تاریخ را به چرخش در آورد، امام علیه السلام را به زهر دشمنى و کینه ، به شهادت رساندند، و سوگ حضرتش را جاودانه ساختند.
اما دریغ که چراغ هدایت خاموش گردد و در کار امامت شکست در گیرد!!

میلاد حضرتش بر شیفتگان حضرت خجسته باد
 

مژده ز میلاد ولى عشر
هادى دین زاده خیر البشر

مژده ز میلاد على النقى
هادى دین نوگل باغ تقى

سبط نبى میر همه متقى
شبل على بحر نقاوت نقى

شاه عشر هادى جن و بشر
هادى دین زاده خیر البشر

مژده ز میلاد ولى زمین
شبل على والد پاک حسن

ماه دهم بارقه ذوالمنن
زاده زهرا وصى بوالحسن

شمس هدى پادشه بحر و بر
هادى دین زاده خیر البشر

مژده ز میلاد شه ملک دین
نور خدا سرور اهل یقین

محور دین عروه اهل یقین
حجت حق مظهر جان آفرین

شد بجهان ماه رخش جلوه گر
هادى دین زاده خیر لبشر